Droga Mamo, Drogi Tato! Czy badaliście już swoje dzieci? Czy wiecie, że badania ultrasonograficzne są zalecane nie tylko dla dorosłych, ale także dla naszych pociech? Jeśli nie – zróbcie to koniecznie. Niekiedy podstawowe badanie lekarskie nie jest nam w stanie rozwiać wszelkich wątpliwości dotyczących przypadłości, z którą zgłaszamy się do pediatry. Specjalista badający dziecko zawsze zbiera dokładny wywiad od rodzica, jednak często, aby postawić prawidłowe rozpoznanie niezbędne jest wykonanie badań obrazowych. Zapewne wielu rodziców ma wątpliwości i obawia się przeprowadzania tego typu badań u swojego dziecka. To właśnie dla nich poniżej omawiamy najbardziej nurtujące kwestie dotyczące badań USG.

Czy badanie jest bezpieczne?
To w pełni zrozumiałe, że jest to pytanie zadawane przez rodziców w pierwszej kolejności. Odpowiedź brzmi TAK, badanie jest w pełni bezpieczne i nie niesie ze sobą żadnych skutków ubocznych. O ich zupełnej nieszkodliwości może świadczyć fakt, że wykonuje się je już od około 30 lat i do tej pory nie wykazano ich szkodliwego wpływu na zdrowie i funkcjonowanie człowieka.

Na czym polega badanie ultrasonograficzne?
Najprościej mówiąc jest to badanie, które wykorzystuje dźwięki o wysokiej częstotliwości tzw. ultradźwięki. Są one wysyłane do wnętrza badanej części ciała, odbijają się od poszczególnych organów i są analizowane przez aparat ultrasonograficzny, czego obraz możemy obserwować na monitorze.

Jakie badania powinno wykonywać się dzieciom?
USG przezciemiączkowe– aby wykonać USG przezciemiączkowe dziecko musi przede wszystkim posiadać niezarośnięte jeszcze ciemię. Im ono większe, tym lepiej – radiolog jest wtedy w stanie ocenić więcej i dokładniej. Badanie to pozwala na wczesne wykrycie u noworodka powikłań trudnego lub przedłużającego się porodu, objawów niedotlenienia, wodogłowia lub wad wrodzonych.

Przede wszystkim powinno badać się maluszki w pierwszym roku życia i większość wskazań do tego badania właśnie w tym okresie się deklaruje. Należą do nich:

• wcześniactwo,
• niska waga urodzeniowa,
• obciążenia wywiadem okołoporodowym,
• stwierdzona cukrzyca u matki niemowlęcia,
• wystąpienie drgawek,
• nieprawidłowe napięcie mięśniowe,
• szybki przyrost obwodu głowy,
• stwierdzone wady płodu,
• zaburzenia oddychania (bezdechy) – stwierdzone przez pediatrę lub zasygnalizowane przez rodzica.

Do badania USG przezciemiączkowego nie jest wymagane żadne specjalne przygotowanie dziecka.

USG jamy brzusznej– pozwala na ocenę narządów jamy brzusznej – wątroby i układu żółciowego, śledziony, trzustki, nerek i pęcherza moczowego, nadnerczy oraz węzłów chłonnych. Wykonanie tego badania może przyczynić się do wykrycia wad wrodzonych u dzieci takich jak np. brak jednej nerki, torbielowatość nerek, atrezję dróg żółciowych oraz umożliwia wczesne zdiagnozowanie szeregu chorób mogących wystąpić już w dzieciństwie.

Wskazaniem do wykonania USG jamy brzusznej są przede wszystkim niepokojące dolegliwości w okolicy brzucha, które zgłasza dziecko, odchylenia w badaniach laboratoryjnych, obciążony wywiad rodzinny, czy kontrola wcześniej stwierdzonej nieprawidłowości.

Pozostałe objawy, które są wskazaniem do wykonania badania USG jamy brzusznej to:

• dolegliwości bólowe zgłaszane przez dziecko,
• powiększenie obwodu brzucha,
• krew lub śluz w stolcu,
• krew w moczu,
• nawracające zakażenia układu moczowego,
• nieprawidłowe stolce (przewlekłe lub nawracające biegunki albo zaparcia),
• wymioty,
• uraz,
• szybki i niezaplanowany spadek masy ciała,
• żółtaczka,
• gorączka o nieznanej przyczynie trwająca powyżej 7 dni.

Jak przygotować dziecko do badania?

• noworodki i niemowlęta nie powinny być karmione i pojone ok. 1-1,5 godz. przed badaniem, najlepiej zaplanować karmienie dziecka tuż po badaniu,
• dzieci od 1 do 5 roku życia – badanie powinno być wykonane co najmniej 2 godziny od ostatniego posiłku. Nie należy poić dziecka bezpośrednio przed badaniem,
• dzieci starsze tj. powyżej 5 roku życia – badanie powinno być wykonane około 4 godziny po ostatnim posiłku,
• młodzież tj. od 15 roku życia – badanie powinno być wykonane około 6 godzin po ostatnim posiłku,
• dzieci z tendencją do wzdęć – o ile konieczne, powinny zażyć suplement redukujący wzdęcia zgodnie z zaleceniami lekarza.

Warto pamiętać, że badanie usg jamy brzusznej i przezciemieniowe jest zalecane jako badanie profilaktyczne u każdego noworodka!

Pozostałe badania ultrasonograficzne wykonywane u dzieci (USG stawów, tkanek miękkich, USG tarczycy, jąder, węzłów chłonnych) zwykle zlecane są z powodu konkretnych objawów choroby i nie wymagają dodatkowego przygotowania.