Czym jest zespół metaboliczny?

Zespół metaboliczny to grupa czynników, które wiążą się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych – udaru mózgu, choroby wieńcowej i zawału serca. Na czynniki te składa się: otyłość, nadciśnienie tętnicze, stan przedcukrzycowy lub cukrzyca oraz zaburzenia lipidowe (czyli podwyższony cholesterol lub trójglicerydy).

Jak często w populacji polskiej występuje zespół metaboliczny?

W Polsce dotyczy on około 20% dorosłej populacji, czyli około 5 milionów mieszkańców Polski. Możemy go zdiagnozować u co piątej dorosłej osoby.

Co może wpływać na częstość występowania zespołu metabolicznego?

Zespół metaboliczny głównie związany jest z otyłością. Przyczyną nadwagi i otyłości, których wyznacznikiem może być obwód pasa, jest styl życia. W uproszczeniu często za dużo jemy, a za mało się ruszamy.
Również nie bez znaczenia pozostają geny, które otrzymaliśmy od naszych rodziców, bo sprawiają one, że mamy większą szanse na rozwój tego zespołu.

Jak zespół metaboliczny może wpływać na stan zdrowia?

Otyłość to nie tylko kwestia estetyczna. Trzewna (brzuszna) tkanka tłuszczowa to narząd wydzielający hormony, sprzyjający powstawaniu zakrzepów i miażdżycy. Zapoczątkowuje ona cykl niekorzystnych zjawisk m.in. przez to, że nadmiar tkanki tłuszczowej źle reaguje na insulinę, ważny hormon trzustki. W konsekwencji może to prowadzić do rozwoju insulinooporności, a po pewnym czasie nawet do wystąpienia cukrzycy. W dalszym etapie mogą rozwinąć się powikłania sercowo-naczyniowe, obserwujemy zwiększone ryzyko wystąpienia udaru mózgu, choroby wieńcowej i zawału serca.

Co możemy zrobić żeby zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia i cukrzycy?

Powinniśmy zapobiegać nadmiarowi tkanki tłuszczowej poprzez aktywność fizyczną co najmniej 3-4 x w tygodniu po ok. 30 minut dziennie. Sposób żywienia jest również niezwykle ważny. Zalecana jest zbilansowana dieta w której ograniczamy spożycie węglowodanów oraz tłuszczów zwierzęcych.
Jeśli natomiast jesteśmy osobami z rozwiniętą już cukrzycą – prawidłowe jej leczenie, utrzymywanie właściwych wartości glikemii może nas uchronić przed wystąpieniem udaru czy zawału. U osób które leczą nadciśnienie tętnicze, bardzo ważne jest czy jest ono właściwie kontrolowane i czy czasami nie funkcjonujemy z ciśnieniami zagrażającymi zdrowiu.
Podsumowując: zespół metaboliczny jest groźnym schorzeniem, wiąże się z otyłością, cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym i hipercholesterolemią. Brak właściwej kontroli nad jedną ze składowych tego zespołu, znacząco zwiększa szanse na pojawienie się groźnych chorób układu sercowo-naczyniowego.

Dr n. med. Paweł Niedźwiecki- specjalista chorób wewnętrznych, w trakcie specjalizacji z kardiologii