Dwie różowe kreski na teście ciążowym – radość, łzy szczęścia, nieraz skrajne emocje, które zwiastują kolejne dziewięć pięknych miesięcy, kiedy pod Twoim sercem zaczyna rozwijać się nowe życie. Zapewne chciałabyś przeżyć je w spokoju, zapewniając swojemu dziecku jak najlepszą opieką jeszcze przed przyjściem na świat. To normalne, że czasem odczuwasz niepokój: czy maluszek rozwija się prawidłowo? Jak będę się czuła w ciąży? Jaki będzie poród? Czy dziecko urodzi się zdrowe? W okresie ciąży powinnaś pomyśleć o badaniach prenatalnych – jako o pierwszym kroku w opiece nad Twoim dzieckiem.

Czym są i w jakim celu robimy badania prenatalne?
Badania prenatalne w ciąży to badania płodu, których zadaniem jest sprawdzenie, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Pozwalają między innymi na wczesne wykrycie ewentualnych wad genetycznych (np. Zespół Downa, Edwardsa i Patua) i strukturalnych (wrodzone wady serca, nerek, twarzoczaszki, mózgu i wiele innych). Takie badanie powinna wykonać każda ciężarna kobieta, a w szczególności te przyszłe mamy, które ukończyły 35 rok życia.

Jakie badania zrobić?
Diagnostyka ukierunkowana na wczesne wykrywanie wad płodu opiera się w dużej mierze na nieinwazyjnych metodach, takich jak badanie ultrasonograficzne, które jest bezpieczne dla mamy i dziecka. Mając na uwadze dobro dziecka warto zainteresować się wymienionymi poniżej badaniami.

• Badanie USG wykonywane pomiędzy 11, a 13+6 tygodniem ciąży. Pozwala ono na określenie, czy ciąża rozwija się zgodnie z określonym terminem, umożliwia wykluczenie wielu dużych, tj. klinicznie istotnych wad płodu, rozpoznanie ciąży wielopłodowej i ocenę jej kosmówkowości oraz wczesne badanie przesiewowe w kierunku stanu przedrzucawkowego – rodzaj nadciśnienia pojawiającego się w ciąży.
• Test PAPP-A, zwany inaczej testem podwójnym (11-14 tydzień ciąży). Po zbadaniu dziecka, pobiera się krew od ciężarnej celem oznaczenia stężenie białka PAPP-A oraz wolnej podjednostki beta-hCG. Oznaczenie tych parametrów w połączeniu z badanie USG nazywamy testem połączonym. Wyniki powyższych badań pozwalają na zdiagnozowanie ponad 90% płodów z zespołem Downa.
• Połówkowe badanie prenatalne, które najlepiej wykonać między 20 a 22 tygodniem ciąży. Dla mamy jest to badanie, które wygląda jak nieco dłuższe USG. To właśnie dzięki niemu lekarz może dokładnie zobaczyć budowę anatomiczną dziecka – od głowy aż po małe stópki, a także ocenić ilość płynu owodniowego oraz łożysko.
• III badanie prenatalne wykonujemy między 28 a 32 tygodniem ciąży. Służy ono, podobnie jak badanie połówkowe, ponownej szczegółowej ocenie narządów płodu pod kątem występowania wad wrodzonych. Ponadto podczas badania lekarz określa szacunkową masę płodu, ilość płynu owodniowego, lokalizację łożyska i jego funkcję za pomocą badania dopplerowskiego.

Jeśli badania przesiewowe wskazują podwyższone ryzyko wystąpienia chorób genetycznych u płodu lekarz proponuje wykonanie bardziej precyzyjnych badań, tj. biopsję kosmówki, amniopunkcję genetyczną czy kordocentezę. Są to inwazyjne badania, które pozwalają na ocenę kariotypu płodu.

Czy warto robić przesiewowe badania prenatalne?
Wiele przyszłych mam zadaje sobie to pytanie. Często obawiają się, że badania prenatalne będą miały zły wpływ na dziecko lub po prostu wolą nie wiedzieć o ewentualnych komplikacjach. Tymczasem badania prenatalne są bardzo ważne dla przyszłych rodziców i ich dziecka. Niektóre choroby udaje się leczyć jeszcze w okresie życia wewnątrzmacicznego. Warto także wiedzieć, że w ogromnej większości (aż 97% kobiet, które wykonały badania prenatalne!) testy nie wykazały nieprawidłowości u płodu co pozwala cieszyć się ciążą i w spokoju wyczekiwać narodzin. Smutną prawdą jest to, że nie wszystkie wady da się leczyć, jednak w takich przypadkach diagnostyka prenatalna pozwala rodzicom na uzyskanie informacji o chorobie dziecka oraz pozwala odpowiednio przygotować się do narodzin maluszka.

Drogie Przyszłe Mamy, pamiętajcie, że obecnie medycyna daje nam wiele różnych możliwości wczesnego diagnozowania oraz leczenia, a większość badań prenatalnych jest całkowicie bezpieczna. Rozmawiajcie ze swoim lekarzem, nie bójcie się zadawać pytań i mówić o swoich obawach.

Czy Wy również uważacie, że nie ma nic piękniejszego niż spokój jaki daje matce pewność, że jej maluch rozwija się prawidłowo?

Tekst powstał przy współpracy z dr n. med. Karoliną Grucą- Stryjak