Funkcja więzadła krzyżowego przedniego (ACL)

Podstawową funkcją więzadła krzyżowego przedniego jest stabilizacja stawu kolanowego. Z racji na uwarunkowania anatomiczne więzadło krzyżowe przednie jest strukturą, która bardzo często ulega uszkodzeniu. Nie jest to dobra informacja, ponieważ oprócz stabilizacji, element ten odpowiada za prioprocepcję, czyli orientacje położenia kolana w przestrzeni.
Symptomami świadczącymi o zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego jest przede wszystkim niestabilność stawu (tzw. „uciekanie stawu”). Inne objawy czyli ból, blokowanie stawu, niepełen zakres ruchu stawu czy obrzęki występują zwykle bezpośrednio po zerwaniu, by po kilku tygodniach ustać. Kiedy pojawiają się ponownie, zwykle po kilku miesiącach lub nawet latach od momentu kontuzji, zwykle świadczą o postępujących zmianach zwyrodnieniowych.

Przebieg zabiegu i rekonwalescencja

Przeprowadzenie zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego polega na odtworzeniu uszkodzonego elementu przy użyciu tkanki własnej Pacjenta (ścięgien własnych) lub sztucznego implantu. W celu pobrania ścięgien od Pacjenta lekarz robi pod kolanem nacięcie wielkości 2-3 cm i pobiera ścięgna mięśni, z których następnie przygotowywane jest nowe więzadło. Aby je zrekonstruować, konieczne jest wywiercenie kanału w kości piszczelowej i udowej oraz przeciągnięcie przez kanały przeszczepu więzadła.

Podczas zabiegu stosuje się zwykle znieczulenie podpajęczynówkowe (podczas którego Pacjent pozostaje w pełni świadomy), a okres rekonwalescencji wynosi ok. 6 miesięcy, w zależności od procesu gojenia się i stosowania się Pacjenta do zaleceń lekarza.

Ćwiczenia po zabiegu

Na dobry wynik kliniczny po rekonstrukcji ACL składa się nie tylko powodzenie zabiegu, ale i odpowiednia rehabilitacja, która jest integralną i niezwykle ważną częścią leczenia. W przypadku zerwanego więzadła, polega ona na wspomaganiu procesu regeneracji tkanek oraz na przywracaniu właściwej biomechaniki naszych stawów.
W początkowym okresie po operacji zaleca się przede wszystkim odpoczynek i chłodzenie stawu. Należy mieć na uwadze, że zbyt częsty i intensywny ruch może spowodować obrzęk oraz krwawienie, dlatego przez pierwsze dwa tygodnie po zabiegu zaleca się ortezę i kule. Podczas poruszania się w ciągu kolejnych czterech tygodni, w większości przypadków wystarcza już sama orteza. Do czynnego uprawiania sportu w postaci piłki nożnej lub jazdy na nartach, można wrócić po około 6 miesiącach, po wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Całość można podzielić zatem na trzy etapy: pierwszy z nich, to przede wszystkim walka z obrzękiem, bólem czy krwiakami. W tym okresie Pacjent powinien bardzo się oszczędzać i schładzać kolano oraz chodzić o kulach. Następnie następuje poprawa zakresu ruchu i przeciwdziałanie zanikom mięśniowym. Trzeci etap to pogłębianie czucia głębokiego oraz widoczna poprawa stabilizacji czynnej mięśniowej. Pamiętajmy, że odpowiednia rehabilitacja pomoże nam nie tylko wrócić do zdrowia, ale i zminimalizuje ryzyko ponownego wystąpienia urazu.W trakcie pobytu w naszym szpitalu Pacjent pozostaje pod opieką fizjoterapeutów, którzy odwiedzając Pacjentów pokazują ćwiczenia, które należy wykonywać w pierwszej fazie rehabilitacji:

– nauka chodu o dwóch kulach z kontaktem stopy z podłożem i częściowym obciążaniem (jest to faza ostra, więc forma ćwiczeń bardzo oszczędna)

– nauka chodu o kulach po schodach (włączenie schodów w formę ćwiczeń dopiero po 4 dniu od zabiegu)

– ćwiczenia izometryczne mięśni uda (głównie mięśnie czworogłowe i dwugłowe uda ale również mięśnie pośladkowe)
– profilaktyka przeciwobrzękowa (np. chłodzenie, bandażowanie, drenaże limfatyczne)
– ćwiczenia przeciwobrzękowe ( głównie dotyczy ćwiczeń czynnych stawu skokowego w elewacji kończyny)
– ćwiczenia zwiększające zakres ruchu zgięcia i wyprostu stawu kolanowego ( zgięcie w zakresie bezbolesnym, wyprost w tym czasie jest ważniejszym elementem),

– edukacja pacjenta w zakresie wskazań i przeciwskazań po zabiegu,
– edukacja pacjenta w zakresie procesu gojenia się tkanki,
– ustawienie ortezy ( odpowiedni kąt zgięcia stawu, odpowiednie ustawienie w osi stawu kolanowego).
Należy pamiętać, że każda rehabilitacja po zabiegu rekonstrukcji ACL postępuje nieco inaczej, dlatego fazy rehabilitacji są ściśle uzależnione od stanu kondycji w chwili urazu, w chwili wykonywania zabiegu rekonstrukcji oraz stanu pacjenta po operacji.

Wpis powstał przy współpracy z dr n. med. Szymonem Kujawiakiem- specjalistą ortopedii i traumatologii ruchu oraz mgr Mateuszem Milanowskim- fizjoterapeutą.