Zapewne każdemu z nas choć raz przydarzyło się nieprzyjemne uczucie jakim są zawroty głowy. O ile jest to efekt zmęczenia lub stresu i nie pojawia się cyklicznie – nie powinniśmy się martwić. Jeśli jednak zawroty głowy dokuczają coraz częściej, bez jasnego powodu, warto zastanowić się czy ich źródło nie leży gdzieś głębiej.

1. Czym są zawroty głowy i jaka jest ich przyczyna?
Zawroty głowy mają wiele przyczyn. Określenie zawrót głowy obejmuje całą gamę różnych odczuć związanych z położeniem i odczuwaniem ruchu własnego ciała w przestrzeni lub ruchu otoczenia, poczucia niestabilności, wirowania, kołysania, padania, ściągania w jedną stronę, zapadania się. Pacjentowi niejednokrotnie trudno opisać słowami uczucie którego doświadcza, a które niejednokrotnie jest niezwykle przykre, powoduje lęk i niepokój. Dodatkowo często zawrotom głowy towarzyszą inne nieprzyjemne odczucia – ból głowy, nudności, wymioty, niewyraźne widzenie, szum uszny, a czasami niedosłuch. Generalnie dzielimy zawroty głowy na dwie grupy – zawroty głowy układowe oraz zawroty głowy nieukładowe.

• Układowe zawroty głowy to wrażenie ruchu własnego ciała najczęściej o charakterze wirowym, które mają najczęściej podłoże laryngologiczne, tj. wynikają z dysfunkcji błędnika. Wśród nich najczęściej pojawiają się łagodne położeniowe zawroty głowy związane z nagłym ruchem lub zmianą pozycji ciała. Mają one nagły, dość silny charakter z towarzyszącym krótkotrwałym oczopląsem.
• Nieukładowe zawroty głowy to zaburzenia orientacji w przestrzeni bez uczucia ruchu ciała w przestrzeni – są znacznie częściej związane z z zaburzeniami neurologicznymi, którym często towarzyszą odchylenia w badaniu neurologicznym.

2. Czy istnieje określona grupa osób, która jest szczególnie narażona na występowanie zawrotów głowy?
Zawroty głowy pojawiają się częściej u osób starszych, ale przytrafiają się nie tak rzadko osobom młodym. Zawroty głowy zwłaszcza nieukładowe mogą być objawem poważnej choroby neurologicznej lub ogólnoustrojowej i wymagają wnikliwej diagnostyki.

3. Zawroty głowy najczęściej sprowadzają chorego pod drzwi gabinetu neurologa. Czy jest to jedyny specjalista, który może nam pomóc?
Zawroty głowy o nagłym początku i dużym nasileniu najczęściej są powodem wizyty w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym lub w Pomocy Doraźnej, a następnie pacjenci kierowani są do specjalisty neurologa lub często jednocześnie do laryngologa.

4. W jaki sposób diagnozuje się tę dolegliwość? Czy pacjent powinien przejść szereg specjalistycznych badań?
W diagnostyce zawrotów głowy konieczne jest wykluczenie poważnych uszkodzeń układu nerwowego. Wśród zalecanych badań neurologicznych powinny pojawić się następujące badania: rezonans magnetyczny głowy z programem naczyniowym, ewentualnie tomografia komputerowa głowy oraz badanie USG doppler tętnic szyjnych i kręgowych. W przypadku podejrzenia szyjnopochodnych zawrotów głowy wskazane jest dodatkowo badanie MR odcinka szyjnego kręgosłupa.

5. Jak przebiega leczenie osoby cierpiącej z powodu zawrotów głowy?
Sposób leczenia zawrotów głowy zależy od przyczyny i polega na stosowaniu leków, które jednak nie zawsze prowadzą do całkowitego wyleczenia, tj. ustąpienia zawrotów. Efekt leczenia zależy od wielu zmiennych m. in. przyczyny zawrotów głowy, czasu ich trwania, charakteru zawrotów głowy, czy chorób współistniejących.

6. Czy jesteśmy w stanie jakkolwiek zapobiec zawrotom głowy lub choćby zredukować częstotliwość ich występowania?
Zdrowy tryb życia to podstawa zapobiegania układowym zawrotom głowy, jednakże zawroty mogą pojawić się zarówno u osób młodych jak i osób starszych bez uchwytnej dla pacjenta przyczyny, czy czynnika wywołującego.
Z uwagi na to, że etiologia tej dolegliwości jest złożona, a zawroty głowy mogą być pierwszym objawem wielu chorób zarówno neurologicznych, laryngologicznych jak i ogólnoustrojowych leczenie jest procesem często długotrwałym, nie zawsze satysfakcjonującym pacjenta. Należy pamiętać, że zawroty głowy o charakterze nieukładowym zawsze wymagają szczegółowej diagnostyki neurologicznej.