Czym jest jaskra?
Jaskra to dość ogólne pojęcie, w ramach którego zawiera się kilka, najczęściej przewlekłych i wolno postępujących chorób, których wspólnym elementem jest stopniowy zanik włókien nerwu wzrokowego, co z kolei powoduje powiększające się ubytki w polu widzenia i spadek wrażliwości siatkówki na światło. Najważniejszym czynnikiem ryzyka wystąpienia tego schorzenia jest wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe.

Kto może zachorować na jaskrę i jakie są najczęstsze objawy?
Mimo, że jaskra kojarzy się najczęściej z wiekiem podeszłym nie zawsze jest to zgodne z prawdą. Choć rzeczywiście wiek również jest czynnikiem ryzyka rozwoju jaskry, istnieją typy tej choroby występujące u młodych osób, także dzieci. Pamiętajmy, że jaskra może być również wrodzona.
Nagły, znaczny wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego spowoduje poważne dolegliwości w postaci przekrwienia, bólu oka i głowy, pogorszenia widzenia i nudności. Niestety, większość przypadków jaskry spowodowana jest stosunkowo niewielkim, ale długotrwałym wzrostem ciśnienia, nie dającym żadnych dolegliwości w początkowych etapach choroby. W bardziej zaawansowanych stadiach dochodzi do zawężenia pola widzenia. Uwaga! Nieleczona jaskra może prowadzić do nieodwracalnej ślepoty. Dlatego właśnie tak ważne są regularne badania przesiewowe.

Jakie wygląda diagnostyka jaskry?
Do istotnych dla okulisty informacji na temat rozwoju potencjalnej choroby należy wartość ciśnienia wewnątrzgałkowego i obraz tarczy nerwu wzrokowego oglądany na dnie oka. Oba te elementy należą do rutynowego badania okulistycznego. W przypadku pojawienia wątpliwości okulista wykonuje lub zleca badania dodatkowe.

Jakie badania dodatkowe wykonuje się w diagnostyce jaskry?
Gonioskopia to badanie z zastosowaniem specjalnego szkła z lusterkiem, zakładanego na rogówkę. Pozwala oglądnąć niewidoczne w innych badaniach miejsce w oku zwane kątem przesączania. To właśnie tam zachodzi odfiltrowywanie płynu (tzw. cieczy wodnistej) krążącego w oku. Obserwacja zmian anatomicznych tego obszaru może pomóc w diagnostyce jaskry
Pole widzenia to badanie pozwalające na określenie funkcji siatkówki i nerwu wzrokowego i „wyłapanie” ubytków w polu widzenia.
Optyczna koherentna tomografia to badanie polegające na pomiarze grubości włókien nerwowych w okolicy nerwu wzrokowego, może być przydatne w monitorowaniu postępu choroby.
Pachymetria czyli inaczej grubość rogówki to badanie pozwalające wykryć przekłamania w pomiarze ciśnienia wewnątrzgałkowego, które mogą wynikać z niestandardowej grubości rogówki.

Jak leczy się jaskrę?
W leczeniu jaskry stosuje się kilka grup leków w postaci kropli, czy rzadziej podawanych ogólnie. Do dyspozycji istnieje również szereg zabiegów laserowych i chirurgicznych. Optymalne leczenie zależy od typu jaskry i tego, jak dobrze daje się kontrolować ciśnienie wewnątrzgałkowe.

Do zapamiętania:
Jaskra najczęściej nie boli i może pojawić się w każdym wieku!
Nieleczona jaskra prowadzi do poważnego, nieodwracalnego pogorszenia widzenia!
Jaskrę można z powodzeniem leczyć kroplami!

Autor artykułu: dr. n. med. Wojciech Adamski, specjalista chorób oczu