Co to jest zaćma?

Zaćma jest jedną z najczęstszych degeneracyjnych chorób oczu związanych z wiekiem. Może również dotknąć osoby młode i dzieci. Innymi przyczynami jej wystąpienia mogą być:
• wady wrodzone gałki ocznej,
• przewlekłe choroby (np. cukrzyca),
• stosowanie leków sterydowych,
• urazy oka,
• czynniki dziedziczne.

Istotą zaćmy jest mętnienie soczewki oka i stopniowe pogarszanie widzenia rozwijające się długotrwale, nawet latami. Jedyną w pełni skuteczną metodą leczenia zaawansowanej zaćmy jest operacja. W trakcie zabiegu, podczas tzw. fakoemulsifikacji, przy użyciu ultradźwięków dochodzi do rozbicia zmętniałej części soczewki wraz z nagromadzonymi złogami. Następną czynnością jest ich mechaniczne usunięcie i wszczepienie sztucznej soczewki oka z pozostawieniem torebki, w której ta soczewka się znajdowała.

Co to jest zaćma wtórna?
Nazwa „zaćma wtórna” może być myląca. Sugeruje nawrót usuniętej wcześniej zaćmy a dotyczy tylnej torebki soczewki, stale obecnej w oku. U ok. 20% pacjentów, którzy poddali sie zabiegowi usunięcia zaćmy metodą fakoemulsyfikacji, po kilku miesiącach, a czasem nawet latach rozwija się tzw. zaćma wtórna. Zmętnieniu ulega torebka tylna soczewki pozostawiona podczas operacji zaćmy, która ma za zadanie utrzymanie sztucznej soczewki w odpowiednim miejscu.

Jakie objawy mogą sugerować sugerować powstanie zaćmy wtórnej?
Objawy są bardzo zbliżone do początków zwykłej zaćmy:
– niewyraźne widzenie,
– spadek ostrości wzroku,
– mniej wyraziste barwy,
– wrażenie patrzenia przez mleczną szybę lub mgłę .

Co może być przyczyną pojawienia się zaćmy wtórnej??

Przyczyn może być wiele. Najczęstsze z nich to:
– wysoka krótkowzroczność i wrodzone wady siatkówki,
– choroby metaboliczne (np. cukrzyca i niedoczynność przytarczyc),
– atopowe zapalenie skóry,
– urazy lub stany zapalne gałki ocznej (zapalenia rogówki czy twardówki),
– uwarunkowania genetyczne,
– guzy wewnątrzgałkowe.

Co możemy zrobić aby zapobiec zaćmie wtórnej?

Nie mamy bezpośredniego wpływu na rozwój zaćmy wtórnej, ale styl życia również wpływa na ryzyko jej rozwoju. Zaprzestanie palenia papierosów czy zadbanie o zdrową dietę może poprawić nie tylko kondycję organizmu, ale również naszych oczu. Produkty żywnościowe, tj. marchew, ryby, jaja, brokuły, pomidory są bogate m.in. w witaminę A, która jest bardzo ważna w procesie widzenia. Promieniowanie słoneczne bardzo niekorzystnie wpływa na nasz wzrok, dlatego należy nosić okulary przeciwsłoneczne oraz nakrycie głowy, aby chronić oczy przed ostrym słońcem. Należy pamiętać również o regularnym, profilaktycznym badaniu wzroku, nawet jeśli nie mamy wady. Powinniśmy odwiedzać gabinet okulisty jeśli mamy kłopoty z czytaniem, zauważyliśmy pogorszenie widzenia albo bolą nas oczy.

Przyczyną zaćmy wtórnej może być również krawędź sztucznej soczewki, wszczepianej podczas zabiegu zaćmy.
W Szpitalu Św. Wojciecha, jako jedni z pierwszych w Polsce, zaczęliśmy wszczepiać soczewki Claeron. Poza jednorazowym automatycznym systemem wszczepiania AutonoMe wyróżnia je nowoczesny projekt krawędzi, zmniejszający ryzyko powstawania zaćmy wtórnej.

Co jeśli pojawiła się zaćma wtórna?

Niestety widzenia w przypadku zaćmy wtórnej nie można poprawić poprzez okulary. Nie pomogą nam również żadne środki farmakologiczne. Nie ma konieczności natomiast kolejny raz poddawać się operacji usunięcia zaćmy, ponieważ wystarczy zabieg laserowy, który jest bezbolesny i nieskomplikowany. Procedurą stosowaną w leczeniu zaćmy wtórnej jest zabieg kapsulotomii tylnej. Jest to najczęstsza metodą leczenia tej przypadłości i póki co najbardziej skuteczna. Wykorzystuje się w tym celu laser neodymowo-yagowy (Nd-YAG). Zabieg jest całkowicie bezbolesny, krótki i pozwala na natychmiastowe odzyskanie ostrości widzenia (już po około 30 min pacjent może wrócić do domu). Usunięcie zaćmy wtórnej przez lekarza okulistę jest najczęstszą metodą leczenia tej przypadłości i póki co najbardziej skuteczną.

Na czym polega zabieg?

Kapsulotomia tylna to wykonanie niewielkiego otworu w tylnej torebce soczewki oka. Otwór ten początkowo niewielki, w ciągu miesiąca ulega poszerzeniu na skutek rozciągania przez sąsiednie struktury oka. Przez kilka godzin po zabiegu widzenie może być niewyraźne z powodu tzw. olśnienia czy obecności cieczy immersyjnej jednak ostrość wzroku wraca szybko i samoistnie. Po wykonanym zabiegu YAG-kapsulotomii pacjent zwykle otrzymuje jeden typ kropli do stosowania przez kilka dni. Cały zabieg trwa kilkanaście sekund, a powikłania po zabiegu są bardzo rzadkie.

Jak przebiega zabieg?

Przed przystąpieniem do zabiegu pacjentowi mierzy się ciśnienie wewnątrzgałkowe, podaje krople na rozszerzenie źrenic oraz krople znieczulające. Sam zbieg wykonywany jest w warunkach ambulatoryjnych, w pozycji siedzącej. Pacjent siedzi przed lampą szczelinową, opierając czoło i podbródek w odpowiednich miejscach. Zakłada mu się specjalne szkło uniemożliwiające mruganie. Bardzo istotne jest, aby w czasie zabiegu pacjent pozostał w nieruchomej pozycji.