Do prawidłowej mowy potrzebny nam jest dobrze rozwijający się aparat mowy. Dziecko ćwiczy swój język i swoje wargi jeszcze w życiu płodowym, gdy np. próbuje połykać otaczające je wody płodowe. Jest to odruch, który po przyjściu na świat będzie dziecku pomagał w jego pierwszym i jednym z ważniejszych ćwiczeń, a mianowicie w ssaniu.
Od pierwszych dni po urodzeniu, dziecko płacze, krzyczy, ssie- te wszystkie funkcje składają się na ćwiczenie aparatu mowy, stymulację fałdów głosowych oraz podniebienia miękkiego, a także wytworzenie prawidłowego toru oddechowego brzuszno-przeponowo-żebrowego, które w przyszłości będą podstawą do prawidłowej mowy. Dalszym aspektem jest samo jedzenie. Dziecko od 6 miesiąca życia powinno zacząć próbować nowych smaków, powinno zacząć być powoli karmione łyżeczką. Stymulacja jamy ustnej poprzez nowe smaki, nowe faktury pokarmu wspomaga prawidłowy rozwój aparatu mowy. Następnym ważnym aspektem jest sam ruch, kiedy dziecko najpierw przetacza się z brzuszka na plecy, potem z pleców na brzuszek, zaczyna podpierać rączkami korpus ciała i unosić głowę, próbuje siadać a potem wstawać, czworakuje itd.
Te wszystkie ćwiczenia wspomagają prawidłową pracę mięśni i prawidłowy oddech, co jest niezbędne do prawidłowej mowy, jak i w późniejszym wieku do rozwoju motoryki małej (pisanie, wycinanie, odrysowywanie). Jednak jakiekolwiek zaburzenie już w tak wczesnym etapie rozwoju może powodować nieprawidłowości. Dlatego bardzo ważne jest aby obserwować rozwój naszego dziecka, ale też nie wstydzić się pytać i prosić o pomoc. Czasami jedna wizyta u specjalisty wcale nie musi oznaczać długotrwałej terapii lecz utwierdzi rodziców w przekonaniu, że nasze dziecko rozwija się prawidłowo.
Mowa jest nieodłącznym aspektem naszego życia. Kiedy zauważamy, że mowa naszego dziecka nie jest prawidłowa, lub że nie mówi ono wcale, im szybciej udamy się do specjalisty, tym szybciej będziemy mogli skorygować te nieprawidłowości, wspomóc prawidłowy rozwój dziecka i przygotować je do podejmowania dalszych wyzwań, czy to przedszkolnych czy już szkolnych.

RODZICU NIE CZEKAJ – ZAPOBIEGAJ!

Drobne grzeszki, których unikamy, aby nie zaburzyć prawidłowego rozwoju naszego dziecka:
– smoczek,
– kubek nie-kapek,
– chodzik,
– długotrwałe przesiadywanie przed telewizorem, tabletem,
– brak ruchu.

Do logopedy należy zgłosić się, jeżeli:

Dziecko do pierwszego roku życia :
– nie ssie ani piersi ani butelki,
– ma problemy z przełykaniem,
– ma skończone 7 miesięcy i nie gaworzy – świadomie nie powtarza i nie naśladuje dźwięków mowy takich jak: ma-ma, ba-ba itp.
– ma ukończone 12 miesięcy, a nie pojawiły się proste wyrazy dwu sylabowe takie jak: mama, tata, baba,
– nie kieruje wzroku na twarz rodzica, opiekuna,
– nie reaguje na dotyk.

Dziecko do drugiego roku życia:
– ma kłopoty z gryzieniem, żuciem czy też połykaniem pokarmów,
– nie reaguje na swoje imię,
– nie zwraca uwagi na dźwięki z otoczenia,
– nie powtarza wielokrotnie użytych gestów jak np. odmachiwanie pa-pa,
– nie naśladuje dźwięków z otoczenia np. kotek robi miau, piesek robi hau, auto robi wrrr,
– bawiąc się samo nie wydaje żadnych dźwięków,
– zamiast wyrazów używa krzyku, płaczu itp.,
– mówi przez nos, ma problemy z oddychaniem, ślini się, ma stale otwartą buzię, śpi z otwartą buzią.

Dziecko do trzeciego roku życia:
– nie nazywa przedmiotów z najbliższego otoczenia,
– nie zadaje pytań,
– nie zwraca uwagi na emocje i gesty z otoczenia,
– nie formuje prostych zdań,
– nie pije samodzielnie z kubka.

Dziecko miedzy 3 a 5 rokiem życia:
– rozumiane jest tylko przez osoby z otoczenia,
– nie opowiada prostych historyjek,
– nie śpiewa piosenek,
– ma 4 lata i nie wymawia głosek [ ś, ź, ć, dź ] i/lub [ s,z,c, dz],
– ma 5 lat i nie wymawia głosek [ sz, ż, cz, dż],
– błędnie realizuje głoski, zamienia je, pomija te, które trudno mu wymówić,
– mówiąc wysuwa język miedzy zęby,
– mówi za szybko, jąka się, zacina,
– ma nieustannie chrypkę i bardzo płytki oddech,
– mało się rusza i szybko męczy.

Autorem tekstu jest mgr Dominika Kozłowska- logopeda, neurologopeda, specjalista zaburzeń głosu, mowy i przełykania.