Świadomy Pacjent

Do czynników, które mogą się przyczynić do rozwoju choroby nowotworowej jamy ustnej, zaliczamy również przewlekłe stany zapalne, spowodowane np. źle dopasowaną protezą lub stałym drażnieniem języka ostrymi krawędziami zębów.

Wykonywane minimum co 6 miesięcy – umożliwiają wczesne wykrycie raka i skuteczną walkę z chorobą.

Niektóre nieleczone zmiany patologiczne śluzówki z czasem wykazują skłonność do zezłośliwienia. Przykładem dysplazji, która w wielu przypadkach przekształca się w nowotwór, jest leukoplakia, zwana również rogowaceniem białym. Zmiana występuje najczęściej na wargach, wewnętrznej stronie policzków, w kącikach ust i na języku. Początkowo ma postać białych plam wyraźnie odcinających się od zdrowej błony śluzowej, z czasem tworzą się czerwone rozpadliny i nadżerki, a na ich obwodzie powstaje odczyn zapalny. Najczęściej zmiana jest niebolesna, choć niektórzy Pacjenci sygnalizują wyczuwalną sztywność i chropowatość nabłonka.

Leukoplakia jest ściśle związana z nikotynizmem – w zdecydowanej większości przypadków pojawia się u nałogowych palaczy tytoniu. Do jej powstania mogą się również przyczynić drażniące czynniki chemiczne (takie jak alkohol, kawa, i ostre, piekące przyprawy), a także – długotrwałe przewlekłe urazy, wywołane np. przez nieprawidłowe wypełnienia, ostre brzegi zębów, wadliwie dopasowane protezy.

Skłonność leukoplakii do zezłośliwienia występuje w około 10-12% przypadków. Ryzyko rozwoju raka wiąże się z wiekiem Pacjenta, nawykiem palenia, przewlekłymi urazami i stanami zapalnymi.

Kolejnym przykładem dysplazji, która powinna wzbudzić naszą czujność, jest erytroplakia. Najczęściej ma postać pojedynczych, jasno- lub ciemnoczerwonych, żywo zabarwionych plam o owalnym lub okrągłym kształcie i błyszczącej, gładkiej lub ziarnistej powierzchni. W większości przypadków także i ta oto choroba nie daje dolegliwości bólowych, dlatego jest przez Pacjentów często lekceważona. Warto jednak wiedzieć, że erytroplakia jest zdecydowanie bardziej groźna od leukoplakii – na jej podłożu rozwija się około 40% zmian nowotworowych.

Ryzyko zachorowania na nowotwór jamy ustnej rośnie też w przypadku osób, u których zdiagnozowano liszaj płaski Wilsona. Zmiana ta – z reguły zlokalizowana na wewnętrznej stronie policzków, rzadziej na języku, wargach i dziąsłach – ma postać białych, charakterystycznych wykwitów, pokrytych symetrycznymi prążkami (choć niekiedy może też występować w postaci grudek lub pęcherzy). Także kolor wykwitów może być różny – od białego po czerwony, różowy, fioletowy lub siny. Liszaj płaski Wilsona jest schorzeniem przewlekłym, diagnozowanym najczęściej u osób między 30 a 60 rokiem życia.